12
van heerenveen naar aldeboarn
12
startpunt:
Station NS Heerenveen
Trambaan 11
8441 BH Heerenveen
coördinaten:
lat: 52.960656603
lng: 5.915985875
Deze tocht voert u van Heerenveen, vandaag de dag hoofdplaats van de gelijknamige gemeente Heerenveen, naar Aldeboarn – ooit de hoofdplaats van het stroomdal van de Boarn. Aldeboarn, strategisch gelegen aan de Boarn, ontstond in de vroege middeleeuwen. Heerenveen was het resultaat van de commerciële veenontginning en belangrijk in de export van brandstof naar Utrecht en Holland. Zonder Friese turf geen Gouden Eeuw, is een gezegde wat men hier in Friesland wel hoort!
Wandelknooppunten: Start 71. Vanaf het station eerst rechtdoor, dan over de brug RA over de Fok en LA naar de kerk en een rondje om het gemeentehuis Crackstate. Vervolgens op de grote weg LA over de brug naar – 77 – 90 – 14 – 26 – 28 – 27 – 22 – 23 – 20 – op de P.G. Otterweg RA naar de Deelenweg, dan LA 75 – 71 – 46 – 41 – 13 – 7 – 38 – 34.
knooppunt 71
Heerenveen is de oudste hoogveenkolonie van Nederland. Rond 1500 bestond Heerenveen als plaats niet eens. Het was het besluit van de Staten van Holland in 1550, om een verbod uit te vaardigen op de uitvoer van turf uit Utrecht en Noord- en Zuid-Holland, dat de ontwikkeling van de ‘vlecke’ in een stroomversnelling bracht.
Op 15 juli 1551 volgde de oprichting van de Schoterlandse Compagnie, een bondgenootschap tussen Utrechtse en Friese kapitalisten. De ‘heren van het veen’ hadden grootse plannen. Ze mikten op een afzet in de Randstad, waar de vraag naar brandstof het aanbod verre overtrof. Heerenveen groeide in Friesland snel uit tot de poort naar de rest van Nederland.
knooppunt 74
Aan het begin van de 18e eeuw kon Heerenveen zich qua bevolkingsaantallen meten met de grootste steden in Noord-Nederland. Gemeentehuis Crackstate en restaurant Het Gerecht (Oenemastate) vormen de historische parels, getuigenissen van de vroegere rijkdom en grandeur van de plaats die het uiteindelijk niet tot stad wist te schoppen.
van knooppunt 90 naar 20
Luinjebert, voorheen gemeente Aengwirden
audiofragment: over de Gietersen en de transformatie naar een petgatenlandschap
van rietsnijder naar turfsteker
audiofragment: over de transformatie van een petgatenlandschap naar diep gelegen veenpolders
van knooppunt 20 naar 75
Tripgemaal aan de Heafeart
van knooppunt 75 naar 29
Natura 2000 De Deelen
over veenvorming en ontginning
van knooppunt 46 naar 37
over de ganzen in en rond de Deelen
knooppunt 38
Pancratius of Doelhoftsjerke
In de Middeleeuwen was Aldeboarn een belangrijk kerkelijk centrum. De katholieke kerk stichtte kloosters in deze streken en Bornego werd een Dekenaat, met Aldeboarn als zetel van de Dekenstoel. Het dekenaat strekte zich uit tot aan de rivier de Tjonger. In 1723 werd de toren van de 13e eeuwse tufstenen kerk door bliksem verwoest. De huidige kerk is in 1753 gebouwd, bij een toren uit 1737. De toren is dus ouder dan de kerk. Beroemd verhaal is dat van ‘de torenmeters’. Aldeboarn,belangrijk als ze was, wilde de hoogste toren van Friesland. Hoger dan die vanTzum en dus trokken twee Aldeboarnsters met touwen naar Tzum … Alle Aldeboarnsters zullen dit markante verhaal voor u uit de doeken willen doen.
over Aldeboarn, ‘hoofdstad’ van het stroomdal van de Boarn
Café Moeke de Bruin
eindpunt:
Weaze 33
8495 HE Aldeboarn
coördinaten:
lat: 53.047914174
lng: 5.89344136